سماچ یک نوع قایق ماهیگیری است و امروزه برروی آن موتور میبندند و کارایی اش برای ماهیگیری است و تا حدود ۵ تن ماهی در آن میریزند. سمک یا سمچ به معنای ماهی است.
شیوه های مرسوم صید ماهی در بندر گناوه
ماهی گیری در بندر زیبای گناوه از دیرباز به شیوه های گوناگونی در بین مردمان این خطه رواج داشته است.
ماهی گیری برای مردم این منطقه هم به عنوان یک شغل محسوب می شود و هم جنبه تفریحی دارد.ماهیگیری که همان شکار ماهی نامیده می شود از دریا با قلاب و تور به انواع مختلف انجام می شود.
ماهی گیری که به دو دسته ماهی گیری تجاری و تفریحی تقسیم می شود در شهرستان گناوه بصورت سنتی انجام می شود.
*ماهیگیری سنتی
در روش سنتی معمولا از تور برای صید ماهی استفاده می شود که ماهی با استفاده از جزر و مد آب دریا باعث گیرافتادن در آن می شود.
روش دیگر، استفاده از تورهای بزرگ در سطح یا کف دریا است و این تورها ممکن است در یک ناحیه دریا پهن شده یا توسط قایق و شناور چوبی سماچ در مسیر مشخصی کشیده شود.
*روش دیگر سنتی مردم این منطقه استفاده از قلاب است
خیت(khayt)، سالیه (salye)، گرگور، خوربستن و پاروکشیدن، خیت کردن و کاسه انواع روش های متداول ماهیگیری در دریا که در منطقه گناوه متداول است.
یکی از ساده ترین راه های صید ماهی . خیت کردن است .
ابزار نیاز برای این صید ریسمان نایلونی است که در سر آن قلاب ماهیگیری وصل می کنند و در نیم متری قلاب تکه ای سرب برای سنگینی آن می بندند.
برای گول زدن و فریب دادن ماهی و یا به اصطلاح محلی برای گیم ماهی (طعمه) از کرم خاکی یا ماهی مرکب استفاده می شود بطوری که طعمه را سر قلاب می بندند و آن را در آب رها می سازنند.
از این روش می توان در ساعت های گوناگون روزهای زمستان برای ماهیگیری استفاده کرد.
نکته قابل توجه در صید ماهی با روش خیت این است که باید دریا در موقع صید آرام و در حال توقف باشد در غیر اینصورت بخصوص زمان هایی که دریا در حال جزر و مد است نمی توان از این روش استفاده کرد.
ماهی ها هنگام جزر ومد دریا از محل خود حرکت می کنند و در جای خودشان ثابت نمی ایستند و بمحض اینکه آب توقف کرد ،دسته های ماهی سریع پراکنده می شوند و در این موقع است که شخص ماهیگیری می تواند با ماشوه (قایق چوبی) خود که در یک کیلومتری ساحل در آب لنگر انداخته شروع به صید ماهی نماید.
ماهی هاِِِیِی که با این روش صید می شوند، سنگسر، میش ماهی، هامور، پلک شو است.
*کرف
ماهیگیران در این روش که در آب های کم عمق انجام می شود از توری که دو سر آن را چوب می بندند استفاده می کنند.
دراین روش دو ماهیگیر برای صید حدود ۱۰ متر وارد آب می شوند و همزمان با بازکردن تور دو طرف چوب را در آب فرو می برند و سپس آن را بسوی خشکی هدایت می کنند و ماهی های از گونه بیاح و شعوم را که در آن گیر می افتد، صید و جمع آوری می کنند.
*خور بستن و پارو کشیدن
خور مقداری از زمین مجاور دریاست که کمی نسبت به سطح زمین گودی آن بیشتر است و هنگام مد و طغیان دریا در این راه تا ده ها متر و حتی چند کیلومتر به داخل خشکی پیش می رود.
شیوه بستن خور:در شب پانزدهم و سی ام هر ماه که آب دریا بالا می آید و آب به داخل خور رخنه و پر می شود،صیادان با حمل وسایل خود که شامل یک نوع پارو که به شکل تور درست کرده اند،یک عدد لیخ که نوعی تور ماهیگیری است،چند اصله چوب است هنگامی که خور بطور کامل از آب دریا پر شده ، دهانه خود را با استفاده ازاین ابزار می بندند و چشم براه می مانند تا جزر دریا شروع شود.
ماهی هایی که بر اثر (مد) در یا به داخل خور می آیند درهنگام (جزر) که قصد خروج را دارند به محض برخورد با پارو و یا لیخ بر گشته و عده ای از آنها که با سماجت تعدادی ماهی در آب های کم گودی خور گیر می افتند و عده ای سرگردان می شوند. که با پارو کشیدن صید می شود.
شیوه پارو کشیدن:در نخست در دو سر پاروی سی متری دو عدد چندل(یک نوع چوب بلند)می بندند و دو نفر دو سر چوب را در سطح زمین استوار می گیرندو چند نفر دیگر نیز وسط پارو به فاصله دومتری می ایستند و پای خود را در دلکه پارو که حلقه ای از طناب است و در قسمت پایین پارو بسته می گذارند.
سپس پارو را استوار به زمین می کشند تا ماهی از زیر آن بیرون نرود.
ماهیگیران نیز همگی با هم پارو را از دهانه خور بطرف خشکی حرکت می دهند که در نتیجه ماهی هایی که در خور مانده اند بناچار به طرف خشکی رانده می شوند و به صید می شوند.
*استفاده از گرگور ( قفس سیمی)
استفاده از گرگور ( قفس سیمی) روش دیگری از ماهیگیری در شهرستان گناوه است
گرگور نوعی ابزار برای صید ماهی است که اهمیت زیادی برای ماهیگیران این منطقه دارد.
این نوع روش علاوه بر اینکه یک ابزار خوب و مطمئن ماهیگیری است بزرگترین خاصیت آن این است که چون فضای داخل آن گسترده است ماهی کمتر مرده یا فاسد می شود.
در کف گرگور سنگ های چند منی می بندند و تا به زیر آب برود و برای پیداکرن آن
در قسمت بالایی آن طنابی که خیلی سبک است و همیشه روی آب می ماند استفاده می شود.
قایق ها و لنج هایی که دارای گرگور می باشند آنان را در فصل زمستان در عمق ۲۰متری و در تایستان در عمق ۴۰متری و یا بیشتر رها می کنند.
ماهیگیران در همه فصل می توانند با این طریق ماهی صید کنند.
هر گرگور گنجایش بیش از ۸۰ماهی را دارد بگونه ای که بیشتر ماهی های بزرگ با همین روش صید می شود.
انواع ماهی صید شده بوسیله گرگور، سنگسر – شعری – سرخو – هامور و جش و صافی هستند.
*روش کاسه
استفاده از روش کاسه نمونه دیگری از صید ماهیگیران در شهرستان گناوه است که اغلب در فصل تابستان و در کنار ساحل در عمق کم آب دریا انجام می شود.
دراین روش ماهیگیر از یک کاسه که ته آن سوراخ باشد استفاده و روی آن پارچه ای می بندد.
طعمه بکار گرفته در این روش آرد است که بر سطح بالایی پارچه خیس شده ریخته می شود.
پس از آماده شدن کاسه، آن را در کف دریا گیر انداخته و بعداز چند دقیقه ای آن را از آب بیرون می آورند.
حواسیم و بیاح از انواع ماهی هایی است که ازاین طریق صید می شود و در هنگام پختن طعم خوشمزه ای دارد.
مصرف کنندگان ماهی در گناوه به طرق مختلفی آن را می پزند که قلیه و تنوری از عمده آنان است و مردم این منطقه علاقه خاصی به آن دارند.